Budżet domowy i dzieci – jak to połączyć?

Budżet domowy – zakładam – że skoro czytasz tego bloga – to mniej więcej orientujesz się co to jest budżet domowy. I co ważniejsze – co się dzieje z Twoimi pieniędzmi w ciągu miesiąca.

 

Prawda jest taka – że aby wiedzieć jak gdzieś dojść – trzeba wiedzieć, gdzie się stoi. I w życiu i w finansach. Przykład – jeśli marzą Ci się rodzinne wakacje za granicą – musisz wiedzieć jakiej kwoty potrzebujesz na ten cel. Jeśli przekracza ona Twoje możliwości w danym miesiącu – masz 2 możliwości – wziąć kredyt na ten cel (czego absolutnie nie polecam) lub zacząć odpowiednio szybko odkładać pieniądze. Nie tylko odpowiednio szybko – ale i w odpowiedniej ilości. Jak masz to zrobić – jeśli nie wiesz jakie są Twoje stałe wydatki? Ile wydajesz na żywność, ile na prąd, gaz, wodę, samochód  i tak dalej? A ile na mniejsze czy większe przyjemności – z których w mniejszym lub większym stopniu jesteś gotowa zrezygnować dla większego celu?

 

To samo z ratą kredytu – jak masz spłacić te dodatkowe obciążenie – skoro nie wiesz, gdzie wędrują Twoje pieniądze i nie masz nad nimi kontroli

 

A dzieciaki – dzieciaki w każdym wieku po prostu naśladują nas dorosłych. Skoro rodzic – przez wiele lat największy guru – nie wie gdzie umykają mu jego pieniądze – to widocznie tak ma być . Skoro mama w sklepie dokonuje spontanicznych zakupów – bo coś jej wpadło w oko – to co mi mówi, że ja mam odkładać pieniądze na większą/droższą zabawkę. Ona nie odkłada – tylko kupuje tu i teraz. Więc ja też mogę. Skoro rodzice stękają, że nie wiedzą gdzie podziały się ich pieniądze i ile wydali – to można tak żyć i nie trzeba wiedzieć jakimi drogami chodzą pieniądze. Czyli ja też nie muszę tego wiedzieć. Są starsi, mądrzejsi, zarabiają kupę (jak na skalę dzieci) pieniędzy i żyją. A jak brakuje – zawsze lecą do banku i dostają 🙂

 

 

Budżet domowy – jak zapoznać z nim dzieci

 

Nie masz wyjścia. Jeśli chcesz wychować dziecko na odpowiedzialnego finansowo dorosłego – musisz zacząć od siebie. Bo dzieciaki uczą się przez naśladownictwo. Jeśli widzą, że zbierasz rachunki i co kilka dni czy raz w tygodniu wklepujesz je w formularz na komputerze – przyzwyczajają się do myśli – że tak po prostu się robi. 

Jeśli słyszą od Ciebie na zakupach (przy okazji zapraszam do wpisu jak ogarnąć dzieci podczas zakupów)- że nie kupisz sobie ulubionego kremu w promocji – bo wykorzystałaś już w tym miesiącu pieniądze na ten cel -też trafiasz do nich z jasnym przesłaniem. Albo, że macie pieniądze na dodatkowy wypad do kina – bo wydaliście na ubrania mniej niż planowaliście – to też wiedzą – po co to robisz i co Ci to daje. 

Jasne – możesz i powinnaś wspierać ich rozwój poprzez gry ekonomiczne czy pogadanki. Ale najwięcej dzieciaki chłoną – patrząc na to jak Ty sobie radzisz w danej sytuacji. I chcąc nie chcąc – będą w dorosłym życiu w dużej części i często nieświadomie powielać Twoje zachowania

 

Budżet domowy – a po co on komu?

 

Chcesz wytłumaczyć kilkuletniemu dziecku po co Waszej rodzinie budżet domowy?

W takim razie użyj porównania do czegoś – co dziecko doskonale zna.

Wyobraź sobie, że masz pieska – słodkiego szczeniaka. Ale strasznie rozbrykanego. I tego pieska wzięłaś na spacer – bez smyczy i kagańca. Jak myślisz jak będzie zachowywał się Twój pupil? 

Będzie grzecznie szedł tam gdzie sobie zażyczysz? Czy może każdy człowiek, kot czy śmietnik w okolicy będzie zaprzątał jego uwagę. 

Tak masz rację – będzie biegał tam, gdzie mu się żywnie podoba. A co Ty będziesz robiła? Biegała za nim. To Twój piesek będzie decydował, gdzie pójdziecie i co zrobicie. W którymś momencie może wybiec nawet na ulicę pełną rozpędzonych samochodów. 

Dlatego przed spacerem – ubierasz mu kaganiec i smycz – tak abyś to Ty decydowała o tym gdzie pójdziecie i jak będziecie się bawić.

To samo jest z pieniędzmi. Jeśli nie masz dla nich odpowiedniego kagańca i smyczy – robią co chcą. Tu wydasz na lody, tam na słodycze – a potem nagle okazuje się że brakuje Ci kasy na zabawkę, o której marzysz. I za którą oddałabyś znacznie więcej niż kilka porcji lodów. Przez co to pieniądze decydują o tym na co Cię stać – a nie Ty o tym, na co chcesz je wydać. Czyli tak jak z tym psem Ty biegasz za kasą – a nie pieniądze za Tobą.

I takim kagańcem dla Twoich pieniędzy jest budżet domowy.

Zanim je dostaniesz – już planujesz na co je wydasz – i sprawdzasz – czy te pieniądze, które posiadasz wystarczą Ci na Twoje plany. Dzięki temu to Ty decydujesz gdzie mają pójść – a nie biegasz za nimi i co chwila zastanawiasz się gdzie uciekły albo się schowały

 

Ze starszymi dziećmi rozmowa jest dużo prostsza. Im już jesteś w stanie wytłumaczyć skąd biorą się pieniądze, co to są wydatki stałe – które Twoja rodzina ponosi zawsze. Co to są wydatki okresowe, nieplanowane, awarie i jak wpływają na stan Waszego budżetu. Jak się do nich przygotować i jak je zaplanować.

I jak dobrze w tej roli sprawdza się budżet domowy. 

Jeśli prowadzisz taki budżet – jesteś w stanie dziecku powiedzieć, ile potrzebujecie pieniędzy na przybory szkolne, ile na zabawki, ile na wycieczki szkolne i tak dalej. Jak to planujecie, dzielicie i sprawdzacie, ile w danym miesiącu możecie wydać pieniędzy – aby na wakacje za pół roku też wystarczyło.

Jeśli macie wspólny cel – to i dzieciaki bardziej uważają czego sobie życzą. Potrafią prędzej sobie czegoś odmówić i nie naciągać Ciebie na dodatkowe zakupy w sklepie

 

Budżet domowy – jak oswoić z nim dzieci

 

Naszym życiem rządzą nawyki. Jest tak wiele badań potwierdzających tą tezę – że tutaj nie będą z nią polemizowała i jej podważała. A nawyki sprawiają – że na ściśle określoną sytuację – reagujemy w ściśle określony sposób. I co gorsza – wielokrotnie robimy to nieświadomie. 

Jest jeszcze jedna dobra lub zła informacja. Wiele z naszych nawyków pochodzi z czasów dzieciństwa – i nawet w życiu dorosłym – gdy chcemy coś zmienić – naprawdę ciężko się z nimi walczy.

Dobra wiadomość jest taka – że umiejętnie wykorzystane – są niezłą pomocą w wychowywaniu dzieci.

Dlatego jeśli chcesz – aby Twoje dziecko miało kontrolę nad swoimi pieniędzmi wykształć w nim nowe nawyki.

Od momentu kiedy dość dobrze umie dodawać i odejmować do 100 – czyli ok 2 – 3 klasy szkoły podstawowej – zmobilizuj je do prowadzenia własnego budżetu domowego.

To nie ma być jakaś rozbuchana forma. Po prostu niech ma zeszyt, w którym będzie notować wszystkie pieniądze które dostało i które wydało w ciągu miesiąca. I na koniec ma sprawdzić czy kasa w skarbonce zgadza się z tą w zeszycie. 

Takie systematyczne i proste działania naprawdę wiele dobrego są w stanie zrobić w edukacji finansowej dziecka.

Na początku nie będzie łatwo. Dlatego możesz je zmobilizować – np. dodatkową dychą do kieszonkowego za systematyczne uzupełnianie budżetu.

Możesz też zastosować metodę rodziców Michała Szafrańskiego (jak widać po latach – świetnie się sprawdziła) – czyli jeśli dziecko nie prowadzi notatek ze swoich przychodów i wydatków – nie otrzyma kieszonkowego w następnym miesiącu.

Możesz też raz na kilka dni siadać razem z dzieckiem i wspólnie uzupełniać jego i swój budżet 🙂 

A może masz inny sprawdzony sposób? W każdym razie – nie ważne jak – ważne aby było skuteczne i działało. Czyli aby dziecko miesiąc w miesiąc prowadziło zapiski na temat swoich wydatków i dochodów. Niech też ma pojęcie jakimi pieniędzmi obraca i ile wydaje.

 

Budżet domowy – nasze początki

 

Być może czytacie ten artykuł i myślicie sobie – to nie dla mnie. Nie dam rady być tak systematyczna, nie chce mi się zbierać tych wszystkich rachunków, nie chcę wiedzieć ile wydajemy, nie potrzebuję tej wiedzy – bo działa na mnie przygnębiająco. I jeszcze moje słodkie maleństwa pilnować by robiły tak samo.

Może nie uwierzycie – ale ja całkiem niedawno miałam identyczne odczucia.. 

Widziałam sens w prowadzeniu budżetu – ale prędzej czy później (zwykle prędzej) moja systematyczność malała do zera. I maksymalnie po miesiącu spisywanie miesięcznych przychodów i wydatków trafiało w ciemny kąt.

Jak się zastanowię – to stwierdzam – że najbardziej dołująco wpływał na mnie fakt, że w tamtym czasie wydawaliśmy wszystko, co zarobiliśmy. A nawet więcej. I często mój budżet przez większość miesiąca świecił na czerwono. I jak tak sobie świecił – to już tylko malutki krok dzielił  mnie od rzucenia tych notatek w ciemny kąt.

Mimo to – nawet te początkowe próby – uświadomiły nam, że za dużo wydajemy, za duże mamy obciążenia w stosunku do dochodów. I w ten sposób miałam mobilizację – by małymi krokami coś zmieniać. A to abonament na telefon zmieniony na telefon na kartę, a to mniejszy abonament na telewizję cyfrową, tu nadpłata na karcie kredytowej i mniejsze odsetki, by z czasem zejść do zera. Tam ubrania dla dzieci kupione w promocyjnych cenach w necie – a nie stacjonarnie w sklepie. W ten sposób – przy kolejnych próbach budżetowania – robiło się coraz dłużej zielono. I coraz większą miałam motywację do zapisywania wydatków.

Aż przyszedł 01-01-2017 roku. I jedno z postanowień noworocznych – systematyczne prowadzenie budżetu. Jest sierpień – i dalej w nim trwam – i dalej systematycznie prowadzę budżet. Jasne, mam dni czy tydzień załamania 🙂 Gdzie wydatki wprowadzam bardziej na oko niż do złotówki. Mimo to – dalej go prowadzę.

I wiem, gdzie podziewają się nasze pieniądze. Wiem, ile potrzebuję na spożywcze zakupy w miesiącu, ile na ogród, samochód. Nawet wiem ile wydaję na jedzenie dla zwierząt.

Dzięki temu łatwiej się planuje i zarządza. Wiem – gdzie przesadzam – i gdzie bez uszczerbku dla siebie mogę zaoszczędzić by mieć więcej za mniej.

 

Przykład – jeszcze w tamtym roku przeciętnie na wyjścia do kina wydawałam miesięcznie lekko 100 zł na same bilety. Seanse często wykupywałam w weekendy – kiedy miałam więcej czasu – ale kiedy i bilety były droższe, nie wspominając już o tych w 3D. Zdarzało się też, że sponsorowałam wyjście do kina mojej mamie – i wtedy wydatki miesięczne dochodziły i do 150 – 180 zł. Po podliczeniu i porównaniu ofert – wyszło, że dla mnie dużo tańszym rozwiązaniem jest kupno karty Unlimited Cinema City. Płacę 42 zł miesięcznie i mam wejściówkę na każdy seans 🙂 Ja w sumie zażyczyłam sobie kartę jako prezent na święta Bożego Narodzenia – do której dołożyłam trochę ponad połowę 🙂 W związku z czym – za 300 zł rocznie – czyli 25 zł miesięcznie – mam wejście na każdy seans w każdym kinie Cinema w Polsce 🙂 I myślę – że w tym roku zrobię dokładnie tak samo.

W ten sposób – tak jak pisałam – mam znacznie więcej wyjść do kina – za znacznie mniejszą kwotę.

A to nie jedyny patent, który stosuję 🙂

 

Dlatego – na dzień dzisiejszy – jestem zagorzałą zwolenniczką tworu jakim jest budżet domowy. Tak mocno jak wcześniej nie mogłam się do niego przekonać  – tak mocno teraz go polecam jako podstawowe narzędzie w obsługiwaniu się swoimi pieniędzmi. To taki kaganiec i smycz, dzięki którym moje pieniądze chodzą tam – gdzie ja tego chcę.

Ponadto – ciągle mając w pamięci trudności i problemy jakie sobie wymyślałam by tego nie robić – uważam że konieczne jest zmobilizowanie dzieciaków od najmłodszych lat do prowadzenia własnego budżetu. Tak by od początku miały dobrą podstawę i wzorce, a z czasem nawyki. Z którymi bardzo ciężko będzie im zerwać – nawet, gdy będą tego chciały.

 

Budżet domowy  – kilka praktycznych rad

 

Jeśli przekonałam Cię do prowadzenia budżetu domowego – albo szukasz wymówki, że nie wiesz jak taki formularz w exelu sobie zrobić, że to trudne i nie masz czasu. To spieszę Cię poinformować – iż nie musisz wymyślać koła od nowa. Gotowy, sprytny i świetnie sprawdzający się u mnie formularz budżetu domowego znajdziesz na stronie Michała Szafrańskiego. Wystarczy kliknąć na ten link http://jakoszczedzacpieniadze.pl/wzor-szablon-budzet-domowy-2017 i go sobie pobrać 🙂

Ja swój szablon trzymam w google docs – czyli w chmurze. Dzięki temu mam do niego dostęp na każdym komputerze – po tym, jak zaloguję się na swoje konto. Ten sposób też się u mnie sprawdził.

Bardziej niż aplikacje na komórki.

 

I na tym dzisiejszy wpis kończę. Wiem – że nie wyczerpałam tematu. Bo budżet domowy to temat morze. Można o nim pisać znacznie więcej i bardziej szczegółowo. I na pewno jeszcze do niego wrócę 🙂

I na koniec prośba – jeśli spodobał Ci się wpis – udostępnij go dalej, polub na FB, zapisz się na newsletter. Dla Ciebie to tylko chwilka – a dla mnie motywacja do dalszej pracy. I mam nadzieję pomoc innym rodzicom w rozwijaniu inteligencji finansowej dzieci.